ODCINEK 1
Witajcie !!!
Mam na imię Agata i jestem pracownikiem Ośrodka Kultury i Edukacji SM WOLA.
Urodziłam i wychowałam się w najpiękniejszym regionie Włoch – Toskanii a dokładniej w mieście Piza gdzie spędziłam całe swoje dzieciństwo.
Chciałabym Wam przedstawić bliżej najciekawsze miasta tego regionu wraz z ich tradycjami i zwyczajami.
Będą to cykliczne spotkania, w których pokażę Wam moje ukochane miejsca, gdzie warto się zatrzymać, czego skosztować, na co zwrócić uwagę.
Podczas I spotkania opowiem o charakterystycznych włoskich tradycjach.
Podstawą we Włoszech jest stabilność rodzinna i matka która tę stabilność zapewnia.
Stereotypem jest że mężczyzna, który bierze na siebie odpowiedzialność za sferę materialno – finansową utrzymywania rodzinny natomiast kobieta zajmuje się sprawami domowymi i wychowywaniem dzieci. Ten stereotyp nadal dominuje szczególnie na południu Włoch. Na północy – które, według mnie są mniej tradycyjne w tym kontekście – ten typ rodziny dominuje ale na pewno w mniejszym stopniu niż na południu, gdzie zawsze najstarsze tradycje są wcielane w toczące się aktualnie życie.
Bardzo znanym terminem jest „Mammone” czyli maminsynek. Włoscy mężczyźni wiele lat zamieszkują w domu matki i nie chcą go opuszczać z wygody życia.
Najbardziej jednak cenioną cechą charakteru jest poczucie humoru, śmiech który na każdym kroku można zauważyć. Włosi lubią się śmiać, żartować i być postrzegani jako wesoły naród.
“A Natale con i tuoi, a Pasqua con chi vuoi” – Boże Narodzenie z rodziną a Wielkanoc z kim chcesz.
Dla Włochów święta są czasem gdzie rodziny mogą się spotkać, spędzić czas na rozmowach, objadaniu się i na grach. Jak mówi przysłowie Święta Bożego Narodzenia z rodziną a Wielkanoc z kim chcesz. To pokazuje że Święta Bożego Narodzenia są najważniejszym momentem w całym roku. Jest to wyjątkowy czas spotkań, rozmów i zabaw. Tradycyjnie podczas świąt gra się w takie gry jak tombola, mercante in fiera, sette e mezzo. (bingo, gry w karty).
We Włoszech kolacja wigilijna składa się z 13 dań, o jedno więcej niż w Polsce. Są one oparte na bazie rybnej i jak wiadomo we Włoszech są połączone z makaronami pod różnymi postaciami. Każdy region Włoch wyróżnia się swoją typową kuchnią lokalną i w zależności od regionu mogą to być : spaghetti, lasagne, tortellini, ravioli, gnocchi i innego rodzaju kluski przyrządzone z rybami, także z owocami morza, do tego podawane z sosami, serami typu parmezan. W drugi dzień świąt na obiad często bywa podawany rosół oraz indyk. We Włoszech tak jak w innych krajach południa Europy do tych posiłków pije się wino, w okresie świąt powinno być jak najlepsze z możliwych, wznosi się toasty szampanem a także w niektórych przypadkach pija się wino grzane z przyprawami. Podczas tych świąt nie może zabraknąć słodyczy, czyli różnego rodzaju ciasta, które uwielbiają nie tylko dzieci. Najbardziej znane to Panettone i Pandoro (typowe babki w kształcie walca, z bakaliami, podobne do naszych wielkanocnych), Panpepato (pierniki), Torrone (nugaty z okolicy Wenecji, nadziewane migdałami jak również czekoladą lub orzechami), marcepany oraz czekoladki i cukierki.
Panettone.
Ciekawostką jest obchodzona w dniu 06.01 Befana nasz odpowiednik Mikołajek. Befana to staruszka z zakrzywionym nosem, ubrana w postrzępione i brudne rzeczy, głowę ma przewiązaną szalem lub chustką. Lata na miotle, wchodzi do domów przez komin i zostawia w skarpecie prezenty. Dzieciom mówi się, że jeżeli nie będą grzeczne, to wiedźma Befana włoży im do świątecznej skarpety węgiel.
Befana.
Pasqua czyli Wielkanoc
Wielkanoc we Włoszech się świętuje raczej z przyjaciółmi niż z rodziną, to czas krótkich wypadów za miasto.
W Niedzielę Palmową (Domenica delle Palme) każdy otrzymuje podczas mszy świętej gałązkę z drzewa oliwnego.
W Wielki Piątek (Venerdi Santo) na ulicach odbywają się liczne procesje upamiętniające mękę i śmierć Jezusa na krzyżu. Ciekawym widowiskiem jest Scoppio del Carro obchodzony we Florencji gdzie na oczach tysięcy mieszkańców jest odpalany wóz wypełniony fajerwerkami.
Niedziela Wielkanocna (Pasqua) jest spędzana w gronie rodziny zaś Poniedziałek Wielkanocny (Pasquetta) Włosi spędzają czas na wycieczkach, spotykają się ze znajomymi.
Typowym menu Wielkanocne w Toskanii to wędliny, typowe grzanki z wątróbek drobiowych, rosół, fettucine (rodzaj makaronu) z sosem króliczym, pieczeń wieprzowa i pieczeń z jagnięciny.
Inną popularną potrawą wielkanocną jest np. Torta pasqualina czyli pochodzący z Ligurii, ale popularny w całych Włoszech placek, nadziewany często karczochami, serem ricotta i jajkami. Spotykane są także wersje ze szpinakiem lub ziołami. Tradycyjnie używano 33 arkuszy ciasta, które symbolizują lata życia Jezusa, jednak współczesne wersje ograniczają się jedynie do kilku warstw.
Najpopularniejszym ciastem podczas Wielkanocy jest Colomba. Jest to babka wielkanocna, której nie może zabraknąć w żadnym domu podczas świąt. Przygotowuje się ją w specjalnej formie w kształcie gołębia. Do środka ciasta dodaje się skórki kandyzowanych owoców cytrusowych, a całość posypuje się migdałami. Colomba można przygotować samodzielnie w domu lub kupić w sklepie, gdyż jest łatwo dostępna.
Scoppio del Carro.
Colomba Pasquale.
Jak widać na temat tradycji Włoch i ich zwyczajów można się rozpisywać bez końca.
W następnym odcinku przedstawię Wam pierwsze miasto tego regionu – Florencja
ODCINEK 2
Cześć Wszystkim!!!!
Tak jak obiecywałam, dziś przybliżę Wam pierwsze miasto i stolicę tego wspaniałego regionu – Florencję.
Florencja to serce Toskanii, perła renesansu i jedno z piękniejszych zabytkowych miast we Włoszech.
Większość przepięknych zabytków Florencji pochodzi z okresu renesansu, kiedy miasto przeżywało swój rozkwit. Całe historyczne centrum Florencji, otoczone średniowiecznymi murami, jest wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
We Florencji o zabytki można się wręcz potykać. Na każdym kroku wznoszą się najpiękniejsze zabytki najwyższej klasy: kościoły, kaplice, bazyliki, katedry, place, rzeźby, mosty a w kościołach freski. Wystarczy wejść do jednego muzeum, aby na żywo zobaczyć arcydzieła najbardziej znanych artystów świata.
Do najważniejszych zabytków zalicza się :
Katedra Santa Maria del Fiore to jedna z najpiękniejszych i najbardziej znanych budowli we Florencji. Włosi nazywają ją Duomo. Cudowną panoramę miasta można oglądać ze szczytu kopuły lub mniej obleganej dzwonnicy – Campanile di Giotto.Do pokonania 414 stopni, ale warto. Kopuła Katedry jest jest najbardziej najbardziej imponującą częścią. W momencie budowy była to największa kopuła na świecie i nadal pozostaje największą kopułą murowaną jaką kiedykolwiek zbudowano.
Loggia dei Lanzi – nazywana także Loggia della Signoria lub Loggia Orcagni. Jest to niewielka, otwarta, florencka budowla przy placu della Signoria i odchodzącym od niego Piazza degli Uffizi. Loggia została zbudowana jako miejsce spotkań Signorii, obecnie znajdują się tu znane rzeźby:
erseusz z głową Meduzy Celliniego 1554 (oryginał znajduje się Museo Nazionale del Bargello),
Porwanie Sabinek Giambologni 1583 (oryginał w Galeria dell’Academia),
Herkules i Centaur Giambologni 1559,
Menelaos i Patrokles (rzeźbiarze szkoły helleńskiej)
Porwanie Poliksene Pia Fediego 1866,
Muzeum dell’Opera del Duomo . Można w nim podziwiać zabytki pochodzące z katedry, dzwonnicy i baptysterium, m.in.: Pieta Michała Anioła, Święty Jan Donatella. To florenckie muzeum posiada jedne z najważniejszych kolekcji rzeźby.
Ponte Vecchio (Stary Most lub Most Złotników) to najstarszy most na rzece Arno – na moście można znaleźć najdroższą i najpiękniejszą biżuterię w całej Florencji.
Galeria Uffizi – To jedno z najstarszych muzeów w Europie i dawny budynek urzędów. Można tam zobaczyć dzieła Sandro Botticellego, Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Rafaela, Albrechta Dürera, Tycjana, Rubensa, Rembrandta, Caravaggia i wielu innych.
Palazzo Pitti – Położony jest na południowym brzegu rzeki Arno, niedaleko od Ponte Vecchio. Jest to największy pałac we Florencji. Obecnie w pałacu wraz z okalającym go ogrodem Boboli mieści się 8 muzeów:
Galleria Palatina (m.in. dzieła malarskie Rafaela i Tycjana)
Galleria d’Arte Moderna (Galeria Sztuki Współczesnej)
Museo degli Argenti (Muzeum Wyrobów Srebrnych)
Galleria del Costume (Galeria Kostiumów)
Ogrody Boboli – Ogród Boboli (Giardino di Boboli) to największy park we Florencji, rozciągający na powierzchni prawie 11 hektarów. Jest najpiękniejszym parkiem w mieście. Centralnym miejscem parku, które zdecydowanie warto odwiedzić́ jest amfiteatr, który powstał na terenach dawnego kamieniołomu. Co ciekawe, surowiec do wzniesienia obiektu został pozyskany właśnie z niego. Nieopodal amfiteatru znajduje się grota Buontalenti z dziełami m.in. Giambologny, jak również̇ fontanna zwana Bachusikiem, do której modelem był ulubiony karzeł Cosima de Medici. Oprócz odwiedzenia amfiteatru, koniecznie zwróćcie uwagę̨ na imponującą̨ fontannę̨ Neptuna oraz Ogród Rycerski (Giardino del Cavaliere), ozdobiony żywopłotami i krzewami różanymi.
Ciekawostką miasta jest Porcellino Portafortuna – w zasadzie jest to Fontana Porcellino i jest najpopularniejszym zabytkiem miasta. Znajduje się on na skraju Loggi Nowego Rynku (słynie ze sprzedaży wyrobów ze skóry) i w pobliżu Ponte Vecchio. Tradycja głosi że dotknięcie świńskiego nosa przynosi szczęście. Nosek świnki jak widać błyszczy już od ciągłego pocierania. Cała procedura otrzymania dobrego omenu polega na włożeniu monety do pyska świni po potarciu nosa: jeśli moneta wpadnie przez kratę na którą spada woda przyniesie szczęście w przeciwnym razie nie.
Tak naprawdę Florencja sama w sobie jest zabytkiem, na każdym kroku można znaleźć historyczne budowle, rzeźby i posągi.
Będąc we Florencji warto skosztować specjałów kuchni florenckiej. Koniecznie trzeba skosztować bistecca alla fiorentina, czyli grillowany stek wołowy, ale nie taki z byle jakiej wołowiny, a jedynie ze zwierząt rasy chianina, hodowanej właśnie na toskańskich polach.
Ciekawą potrawą wartą spróbowania jest trippa (czyli po prostu flaczki). Flaczki duszone są w winie w sosie pomidorowym z dodatkiem białego wina i dużej ilości różnych warzyw (selera, marchewki, czosnku) i przypraw, dzięki czemu zapach podrobów jest niemal niewyczuwalny, a serwuje się je oczywiście z dużą ilością startego parmigiano, niekiedy też z crostini, malutkimi grzankami.
Jeśli będziecie we Florencji w okresie karnawału, czekają na was przepyszne, cudowne ciasteczka migdałowe o nazwie cantucci. Twarde i chrupiące, o fantastycznym migdałowym smaku.
W następnym odcinku przedstawię i przybliżę moje miasto w którym się urodziłam Piza.
ODCINEK 3
Cześć wszystkim !!!
Tak jak obiecałam przedstawie Wam moje miasto, w którym się urodziłam Piza.
Kiedy mówimy o Pizie, pierwsza myśl co przychodzi nam do głowy to Krzywa Wieża.Ta imponująca dzwonnica to tylko jeden z wielu zabytków, jakie oferuje piękne toskańskie miasto. Piękna Piazza del Duomo gromadzi, w unikalnym na świecie kompleksie architektonicznym, zwanym Campo dei Miracoli, główne zabytki religijne miasta: Wieżę, Duomo, Baptysterium i Campo Santo.
- Campo dei Miracoli i Krzywa Wieża – to jeden z piękniejszych kompleksów architektury średniowiecznej na świecie. Tworzy go katedra (Duomo z 1064 r.), dzwonnica, baptysterium, cmentarz Camposanto oraz wszystkim znana – Krzywa Wieża o wysokości 56 metrów i pochylona o 3,9 stopnia.
- Krzywa Wieża – to najsłynniejszy zabytek miasta. Została zbudowana między XII a XIV wiekiem. Wieża jest pochylona o 3,9 stopnia. W istocie jest dzwonnicą katedralną i należy do kompleksu zabudowań w stylu romańskim na Campo dei Miracoli, wpisanych w 1987 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Ciekawostką jest iż gdy wejdziemy na samą górę można obejrzeć mecz miejscowej drużyny nie wchodząc na stadion.
- Katedra Santa Maria Assunta – jest to najbardziej znaczący przykład sztuki romańskiej. Katedra jest namacalnym świadectwem prestiżu, jaki Republika Morska osiągnęła w momencie jej największej świetności.
- Baptysterum – najważniejszym zabytkiem w baptysterium jest ambona stworzona przez Nicola Pisano w 1260 r. Wsparta jest na sześciu kolumnach bocznych (z których trzy spoczywają na lwach z kolumnami) i środkowej z podstawą rzeźbioną trzema telamonami, ma attykę ozdobioną pięcioma płaskorzeźbami ze scenami z życia Chrystusa:
Narodzenie,
Pokłon Trzech Króli,
Prezentacja w świątyni,
Ukrzyżowanie,
Sąd Uniwersalny,
Na szóstym boku znajduje się otwór umożliwiający dostęp do podniesionego przedziału.
- Piazza dei Cavaglieri – to drugi najważniejszy i najciekawszy plac miejski w tym mieście. W średniowieczu piastował funkcję rynku miejskiego. Na placu mieści się obecnie wydział Uniwersytetu w Pizie, w którym uczą się najlepsi studenci z Włoch i nie tylko. Na Piazza dei Cavaglieri znajduje się także kościół św. Stefana.
- Lungarno – mowa o deptakach wzdłuż miejskiej rzeki – Arno. Znajdują się tam zachwycające kamienice, kościoły, muzea sklepy i restauracje.
- Ponte di Mezzo – najważniejszy most w Pizie. Most jest długi 89 m. Od drugiej połowy XVII wiekuna moście odbywa się rozgrywka o tej samej nazwie podczas której dwie dzielnice Pizan – Mezzogiorno i Tramontana rywalizujące o zdobycie mostu pchając wózek – każda drużyna musi zdołać przenieść go na przeciwną stronę.
- Kościółek Santa di Maria della Spina – to wyjątkowy kościół z 1230 roku, który zbudowano z białego marmuru. Zlokalizowany jest nad rzeką Arno.
Warto także pojechać do Parku przyrody Migliarino San Rossore Massaciuccoli. Park jest chronionym obszarem przyrodniczym założonym przez LR Toscana od 1979r. Teren parku rozciąga się wzdłuż wybrzeża prowincji Pisa, Lucca, w tym gmin Viareggio, San Giuliano Terme, Vecchiano, Massarosa. Warto zatrzymać się na odpoczynek na plaży w Marina di Vecchiano, która jest częścią Parku San Rossore. Droga do plaży prowadzi przez środek Parku, gdzie można spotkać po drodze zwierzęta, które zamieszkują park.
Będąc w Pizie warto skosztować Bordatino alla pisana jest to zupa z puree z fasoli, czarnej kapusty, i żółtej mąki, Baccala alla Pisana (suszony dorsz) z mnóstwem owoców morza. Ciekawą propozycją jest zupa z żab, zupa z białej fasoli Św. Wojciecha czy bavettine z rybą (rodzaj makaronu z różnymi rodzajami ryb), Pappa al Pomodoro jest to danie przygotowane z czerstwego chleba, pomidorów i bazylii, czosnku i cebuli vernina. Jeśli chodzi o desery warto spróbować Castagnaccio – ciasto z mąki kasztanowej, składającej się z rodzynek, orzechów włoskich, orzeszków pini i rozmarynu. Typowym deserem jest tort Co’bischeri – jest to tarta z kruchego ciasta wypełniona mieszanką czekolady, ryżu, i orzeszków pini.
W następnym odcinku opowiem Wam o mieście Lucca.
Jeżeli macie pytania dotyczące Toskanii piszcie do mnie w wiadomościach prywatnych na FB, z przyjemnością na wszystkie postaram się odpowiedzieć.